Met de eerste trainingen weer in zicht wil ik het seizoen graag aftrappen met een stukje over een niet te onderschatten vaardigheid in het voetbal. Een rondje langs verschillende amateur- en profvelden leert dat veel teams verzanden in het geven van oneindig veel passes in de breedte, en het risico-vermijdend gedrag van de trainer zorgt ervoor dat spelers belet worden in hun vrijheid. Het zou namelijk maar eens mis gaan. Teams (spelers) lijken een belangrijke vaardigheid te missen: creativiteit!
De vaardigheden die individuele voetballers kunnen hebben zijn in te delen in een aantal categorieën. Zo zijn er technische vaardigheden zoals dribbelen of passen, fysieke vaardigheden zoals snelheid en kracht, mentale vaardigheden zoals doorzettingsvermogen en inzet, en als laatste cognitieve vaardigheden zoals spelinzicht en positionering, maar ook creativiteit en het maken van beslissingen. Cognitieve vaardigheden hebben te maken met het waarnemen van de hersenen. Je kunt als spelers nog zo’n goede pass hebben, als je de mogelijkheid om te passen niet op het juiste moment ziet en de bal niet op het juiste moment geeft, heb je vrij weinig aan een technisch goede inspeelpass (andersom geldt dit natuurlijk ook).
Creativiteit wordt vaak in verband gebracht met spelers die goed zijn in het passeren van tegenstanders, zoals Neymar of Cristiano Ronaldo, maar het gaat verder dan dat. Creativiteit is het verzinnen van originele en passende oplossingen voor steeds veranderende situaties. Omdat in een voetbalwedstrijd geen situatie hetzelfde is en er steeds weer een nieuwe oplossing bedacht moet worden, is creativiteit dus een erg belangrijke eigenschap voor elke voetballer.
Sjors Ultee is assistent-trainer bij het eerste elftal van FC Twente, en voormalig jeugdtrainer bij diezelfde club. Hij stelde een aantal creativiteitskillers op, dingen die je kunt doen als trainer die de creatieve ontwikkeling van spelers remt. Een aantal voorbeelden van deze creativiteitskillers zijn: voorzeggen wat de speler moet doen, spelers stimuleren om zo min mogelijk fouten te maken en geen risico te nemen, termen gebruiken als ‘simpel spelen’ of ‘niet lopen met de bal’ en meer aandacht geven aan de zwaktes van speler dan zijn kwaliteiten.
Maar wat moet je dan wel doen?
Het voetballen in spelvormen waarbij spelers constant keuzes moeten maken in steeds veranderende situaties zal de creatieve ontwikkeling van spelers stimuleren. In tegenstelling tot de meer traditionele, geïsoleerde oefenvormen staat bij spelvormen de speler centraal, en worden alle vaardigheden (techniek, fysiek, mentaal, cognitief) getraind. Omdat al deze vaardigheden een rol spelen, elkaar beïnvloeden en er sprake is van weerstand is de oefening voetbalspecifiek.
Het eerste plaatje is een voorbeeld van een geïsoleerde oefenvorm waarbij het passen en het dribbelen veelvuldig geoefend wordt. Het tweede plaatje is een voorbeeld van een spelvorm waarbij de spelers 2 tegen 2 spelen, en mogen scoren in beide doeltjes. Het enigste wat de rode speler die de bal ontvangt niet mag doen is meteen scoren op het doeltje langs hem. Alle vaardigheden worden nu getraind op een voetbalspecifieke manier. Spelers worden constant onderworpen aan verschillende keuzes die ze kunnen maken en mogen richting alle kanten wegdraaien.
Natuurlijk kan het nuttig zijn om een bepaalde vaardigheid eerst even te oefenen via een oefenvorm, maar in het algemeen geldt om spelers beter te leren voetballen en creatief te ontwikkelen: kort oefenen, veel toepassen!
Mocht je bepaalde voetbalvragen hebben, of behoefte hebben aan spelvormen die je tijdens een training kunt gebruiken, kun je contact opnemen via aron@wec.nl of door me aan te spreken langs de velden bij WEC. Veel succes en plezier met het nieuwe voetbalseizoen!
Sportieve groet,
Aron
